گزیده ی تاریخ و ادبیات آذربایجانی - AZƏRBAYCAN TARİX VƏ ƏDƏBİYYATINDAN SEÇİLMİŞLƏR

آذربایجان تاریخ و ادبیاتیندان ، سئچیلمیشلر

زلیم خان یعقوب: ایلاهی . نقل از وبلاگ" دل نوشته های ائلچی خلخالی" (ائلچی بی)

+0 به ین

ایلاهی


بیر میللت دیر، بیر تورپاق دیر، بیر وطن

اوتای نه دیر، بو تای نه دیر، ایلاهی؟!

هر طرفه پای وئریبلر حسرتی

او پای نه دیر، بو پای نه دیر، ایلاهی؟!

 

عئینی باغدیر، عئینی باغچا، عئینی بار

عئینی سازدیر، عئینی کامان، عئینی تار

اورتالیقدا دمیر حاسار، لای دیوار

او لای نه دیر، بو لای نه دیر، ایلاهی؟!

 

اوستوموزدن آجی یئل کیم، اسن کیم؟

کسیلن بیز، کسدیرن کیم، کسن کیم؟

آمان قارداش دء من کیمم، دء سن کیم؟

او های نه دیر، بو های نه دیر، ایلاهی؟!

 

میلله ته باخ دمیر توردان بویلانیر

دیری ائودن، اؤلو گوردان بویلانیر

یئتدی بوردان، یئتمیش اوردان بویلانیر

او سای نه دیر، بو سای نه دیر، ایلاهی؟!

 

هانسی باشدیر، هانسی بدن، بیلینمز

پارالانسا وارمی وطن، بیلینمز

اوردا اؤلن، بوردا ایتن، بیلینمز

او وای نه دیر، بو وای نه دیر، ایلاهی؟!

 

بای اولماسین، قاری دوشمان بای اولدو

چوخ عؤمورلر نیسگیللره پای اولدو

ایکی یاندا گؤز یاشیمیز چای اولدو

او چای نه دیر، بو چای نه دیر ایلاهی؟!

 

بو صؤحبتی اورتالیغا کیم سالیب؟

بو حسرتی اورتالیغا کیم سالیب؟

اوتای نه دیر، بو تای نه دیر، ایلاهی؟!

او درد نه دیر، بو وای نه دیر، ایلاهی؟!

 



آردینی اوخو

جبار باغچه بان : جیدر بابایا نظیره

+0 به ین

محمد حسین شهریارین "حیدربابایا سلام" منظومه‌سی نشر  اولدوقدان سونرا، اونو آلقیشلایان و ایلک جوابیه یازانلاردان بیریسی ده "جبار باغچه‌بان "(بیرینجی کار ولال لارا مدرسه آچان)اولموشدور. اونون شهریارا جوابیه‌سی بئله‌دیر:

علیکم السلام شهریار آقا

چوخداندی قاچمیشدین بیزدن اوزاقا

آیاق باسمازیدین بیزیم اوبایا

جوانلیق دُوروندن بوچاغا تکین

سن هئچ بیزدن، بئله یاد ائتمز یدین



نه اولدو آی اوغول، سن بیردن بیره

اونوتدوغون ائلی سالدین خاطره

چاغلایان سولارا، اسن یئللره

بو قوجا حیدره ائیله‌دین سلام،

لُطفۆن آرتیق اولسون، علیک السلام



نه قدر دادلی ایمیش سنین بو دیلین

ائشیدن کیمی بو سسینی ائلین

قوجا، جوان، اوشاق، بیرده قیز-گلین

سنی دینله‌مگه قاچدیلار چؤله

آنام قربان اولسون بو شیرین دیله



فارس قیزلاری آزدیرمیشدی عملین،

کی فارسجایدی بۆتۆن شعرین، غزلین؟

حیدر بابا یوردوندا بیر گؤزلین

عشقینه بیر قلم قویمازدین بئله،

فارسیجا یازماقدان دویمازدین بئله.



تهران گؤزللری یولون کج ائتدی

کؤنلۆنو آپاریب سنی گیج ائتدی

دئه گؤرۆم یا فلک سنله لج ائتدی؟

دؤنگه وارمیش،دؤنۆم وارمیش بیلمه‌دین،

آیریلیق وار، اؤلۆم وارمیش بیلمه‌دین.



ایندی بیزی تازه گلیب تاپیرسان

کؤنلۆمۆزه کؤزلر قویوب یاخیرسان

حسرت ایله کئچنلره باخیرسان

گؤرۆرسن کی سولار آخیر گئدیرمیش،

دوغولان قوجالیب اؤلۆب ایتیرمیش.



چوخدا وئرمه سیخینتی اؤز کؤنلۆنا

مهرباندیر هر آتا اؤز اوغلونا

قاییتمیشسان ایندی سن اؤز یولونا

بویورگینن، گؤز اۆستۆنده یئرین وار،

ائلین سنی سئوینج ایله قارشیلار.



سلام ائلر بۆتۆن ائلیمیز سنه

باغچامیز، باغیمیز، گۆلۆمۆز سنه

اوزون مودّت سوسان دیلیمیز سنه

دئه گؤره‌ک، دئمه‌لی داها نه‌یین وار

افسوس کی سن گئج دیل آچدین شهریار!



کیچیک اوشاق تزه سؤزه گلنده،

آیری بیر دادلی‌لیق اولار دیلینده.

لذّتی وار آغلایاندا، گۆلنده

ایندی کی دیل آچدین سوسما آغلا، گۆل

یامان سؤیله، یاخشی سؤیله، داغلا، گۆل!


آردینی اوخو

بختیار وهابزاده: سؤز اولوب

+0 به ین

 


صندل قالیر ،اوتورانلار دئیشیر***  گلن دئیر، گلیشیمله یاز اولوب

بیرجه ایلی باشا وئریب قیشقیریر*** دئیشدیردیم، ایری دؤنوب دوز اولوب

سن یالانین بویونا باخ آی آلله*** دیوانینا تویونا باخ آی آلله

دوشدویوموز اویونا باخ آی الله *** اوتوز ایلین فاحیشه سی ،قیز اولوب

ایپک ایمیش آچیلمامیش باراما *** هر چیچکدن ملهم اولماز یاراما

هر دنیزدن سن میرواری آراما *** یاخشی پیسدن ، قیزیل میسدن آزاولوب

آلقیشلارا تعریفلره اویما چوخ ***   نوفوذونو داغ باشینه قویما چوخ

من،من دئیه ئوز دئوشونه دؤیمه چوخ *** هانسی سئرچه لپریندن ایز اولوب

گئوردوم واختین فیتنه سینی فعلینی*** ای بختیار ساخلا گئورک دیلینی

سیندیریبلار حقیقتین بئلینی *** ایندی دؤنوب آغیزلاردا سئوز اولوب




آردینی اوخو

بختیار وهابزاده:

+0 به ین

صندل حریصلری نه یامان چوخدور!

 

هانی بووطنی دوشونن اؤرک؟

 

میلتین آدیندان دانیشان چوخدور

 

میلتین دردینه آلیشان گرک


آردینی اوخو

دکتر احمد صداقتی: تکلم به زبان مادری به هویت‌یابی بهتر و محکم‌تر کودکان منجر می‌شود

+0 به ین
دکتر احمد صداقتی : تکلم به زبان مادری به هویت‌یابی بهتر و محکم‌تر کودکان منجر می‌شود

یک روانپزشک گفت: تکلم به زبان مادری به هویت یابی بهتر، محکم‌تر و عمیق‌تر کودکان و برخورد بهتر آنها با آسیب‌های اجتماعی احتمالی در سنین بالاتر منجر می‌شود.

دکتر احمد صداقتی روانپزشک در گفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) واحد علوم پزشکی ایران با اشاره به اهمیت تکلم به زبان مادری در شکل‌گیری هویت افراد و به وجود آمدن احساس هویت خانوادگی در جوانان گفت: این در حالی است که فرهنگ کنونی حاکم بر جامعه سعی در تکلم فارسی با کودکان دارد.

این روانپزشک گفت: به زبان فارسی سخن گفتن با کودکان به بهانه پیشگیری از دچار مشکل شدن آنها در مدرسه یا اجتماع، جایگاه علمی ندارد و از ضعف هویتی والدین ناشی می‌شود.

دکتر صداقتی ادامه داد: سازمان ملل نیز به اهمیت زبان مادری پی برده است؛ به طوری که از سال 2000 ، روز 21 فوریه را به عنوان روز جهانی زبان مادری اعلام و به کشورهای مختلف توصیه کرده است تا سیستم آموزشی خود را به گونه‌ای طراحی کنند که زبان مادری حفظ شود.

شاهد هیچ برنامه‌ریزی خاصی برای حفظ زبان‌های مادری در کشورمان نیستیم

این روانپزشک ادامه داد: علی رغم توصیه سازمان ملل به داشتن برنامه‌هایی در جهت حفظ زبان مادری، شاهد هیچ برنامه‌ریزی خاصی در این خصوص در کشورمان نیستیم.

دکتر صداقتی در خصوص تلاش‌های دیگر کشورها در این جهت به مهد کودک‌های سوئد اشاره کرد و گفت: چنانچه در مهدکودکی، 10 کودک به زبان مادری صحبت کنند داشتن مربی که روی آن زبان کار کند در مهد کودک مذکور اجباری می‌شود.

وی ادامه داد: با وجود این که تنها 6 دهم درصد اتریشی‌ها به شاخه‌ای از زبان رومانی صحبت می‌کنند و اکثر اتریشی‌ها آلمانی زبان هستند اما این کشور قوانین آموزشی خود را طوری تغییر داده است که زبان مذکور حفظ شود.




آردینی اوخو